Het ontstaan van het boek
Dat er sprake was van gemiste kansen van Europa bij de ontwikkeling van smartphones was al wel jaren duidelijk, maar het was me opgevallen dat nog niet goed was geanalyseerd hoe dat zo was gekomen. Europa was immers in de jaren negentig wereldleider met de eerste generatie digitale mobiele telefoons, maar zou die positie na het jaar 2000 geleidelijk uit handen geven. Het is dan in de eerste plaats interessant om te zien waarom Europa zo succesvol was met de ontwikkeling van GSM en met een bedrijf als Nokia dat de wereldmarkt domineerde. Er blijken goede redenen te zijn waarom Europa toen wél succesvol wereldleiderschap in de techsector kon opeisen. Maar Europa heeft die beleidskoers in de decennia daarna verzaakt. Met als gevolg dat de techsector vrijwel geheel uit Europa is verdwenen.
Rond 2000 waren er vele initiatieven om de mobiele telefoon en het internet bij elkaar te brengen. En het was geen uitgemaakte zaak welke partijen daar succesvol uit zouden komen. Uiteindelijk was de introductie van de iPhone door Apple in 2007 het begin van het smartphonetijdperk dat we nu kennen.
In 2000 was er één pionier die al wel grootschalig succes had met een smartphone, en dat was NTT DoCoMo in Japan. Daar waren in korte tijd 40 miljoen i-mode toestellen verkocht. Datzelfde NTTDoCoMo kocht vervolgens een aandeel in KPN Mobiel met het doel i-mode ook in Europa te introduceren. Ik werd in de raad van bestuur van KPN Mobiel verantwoordelijk voor deze introductie. In dit boek beschrijf ik dat project met alle voor- en tegenspoed die innovatietrajecten in grote ondernemingen nu eenmaal kenmerken.
Het jaar 2000 was ook een omslagpunt voor de Europese telecomsector vanwege de veiling van licenties voor 3G mobiele telefonie. De rampzalige 3G veilingen. Er werden torenhoge bedragen uit de markt gehaald, waardoor de investeringen in de uitrol van netwerken en de innovatie op een laag pitje werden gezet. De sector zou zich niet herstellen en de Amerikaanse en later Aziatische leveranciers namen de positie van Europese bedrijven over. Bij de uitrol van 5G bedraagt de achterstand van Europa op China zo’n vijf jaar. De vraag is of en hoe Europa terug kan komen in de volgende fase (6G). En meer in het algemeen is de vraag wat Europa kan leren van de eertijds succesvolle innovaties in de mobiele telecommunicatie.
Bij het schrijven had ik het voordeel dat ik lange tijd in de sector gewerkt heb, maar inmiddels wel enige afstand heb (ik vertrok in 2012 uit de telecommunicatie). Ik kon gebruik maken van mijn eigen archief met aantekeningen en documenten uit die tijd, aangevuld met boeken er artikelen. Ook sprak ik met mensen uit de sector die mijn geheugen aanvulden en nieuwe gezichtspunten gaven.